Restauratie van papier, etsen, gravures, litho's en tekeningen

Zuren

Water en zuren tasten uw papier het ergst aan. Het kan broos worden en zelfs uit elkaar vallen. Zuren komen in papier vanuit de omgeving, of vanuit stoffen waarmee het werd gemaakt. In de tweede helft van de 19de eeuw werd meer en meer houtpulp gebruikt voor de aanmaak van papier.

Het daarin aanwezige lignine is een grote bron van zuur. Historische papieren waren vervaardigd uit zuivere grondstoffen en hadden weinig of geen schadelijke toevoegsels, zoals colofonium of aluin. Daarom zijn ze meer ouderdomsbestendig. Alleen externe factoren zoals onoordeelkundige inlijstingen zorgen dan voor verzuring.

Oxidatie

Zuurstof kan chemisch inwerken en veroorzaakt oxidatie. Wanneer die oxidatie sterke vormen aanneemt en wordt versneld door licht, sporen, metaal en lignine kan dat leiden tot de breuk van de celluloseketen, wat resulteert in vergeling en verzuring.

Fotochemische aantasting

Uv-straling wordt geabsorbeerd door papier en infraroodstraling zet zich om in warmte, waardoor de chemische reactie die leidt tot verzuring versneld wordt.

Water

Condensatie kan ontstaan wanneer papier van een koude naar een warme ruimte wordt gebracht. De watermoleculen zullen zich tussen de celluloseketen "wringen" en het papier doen zwellen. Schade ontstaat vaak doordat papier ingelijst achter glas opgehangen is aan een koude (buiten)muur. Het microklimaat dat gevormd wordt en de aanwezigheid van water zorgen voor een ideale voedingsboden voor schimmels en bacteriën.

Biologische factoren

Micro-organismen nemen graag hun intrek in papier, dankzij de aanwezigheid van suikers. De enzymen die afgescheiden worden tasten het papier aan. Het mycelium van schimmels is niet te zien door de diepe nesteling in het substraat. Deze sporen vermenigvuldigen zich zelfs bij de minste beweging en ontwikkelen nieuwe schimmelkolonies en infecties.

Insecten

Insecten beperken zich zelden tot 1 document en beschadigen vaak stapels of verzamelingen. Zilvervisjes, boekenluizen, stofluizen, boekenworm, vliegen en museumkever, zorgen voor behoorlijk wat schade.

De mens

In de eerste plaats gaat het hier over verwaarlozing en onachtzaamheid (zoals vochtige kelders, hete zolders, stookruimten en brandschade) en het doelbewust schade berokkenen. Maar ook onoordeelkundige behandeling speelt een belangrijke rol.

Zelden zijn prenten, waardevolle documenten en kunstwerken correct ingelijst. Bij de meeste inlijstingen heeft men zich geconcentreerd op het esthetisch aspect. De binnenzijde van een inlijsting is echter van cruciaal belang. Het gebruik van zeer zuur karton, volvlakkige verlijming, kleefbanden, en andere slechte materialen kunnen van uw kunstwerk een puinhoop maken.

Ontzuren en ontschimmelen

Via chemische weg kunnen we ervoor zorgen dat uw werken ontzuurd worden en kan een buffer woren ingebouwd om verdere verzuring tegen te houden. Alvorens aan de ontzuring te beginnen worden alle schimmels gedood

Herstellen van scheuren

Mechanische overbelasting zorgt vaak voor scheuren. In broos papier ontstaat meestal een breuk. Glasbreuk kan zorgen dat scheuren ontstaan door snijden. Al deze scheuren kunnen gelast worden, in sommige gevallen zelfs onzichtbaar.

Verwijderen van vlekken en waterranden

Prenten met vlekken verliezen veel van hun schoonheid, omdat de aandacht van de toeschouwer eerder naar de vlekken dan naar de afbeelding gaat. Koffie, inkt, beduiming en nog zoveel meer kunnen een prent flink van haar luister beroven. Via chemische weg en droge reinigingsmethoden kan veel leed worden verzacht of opgelost.

Ontbrekende stukken restaureren

Ontbrekende stukken kunnen via aanvezelen en inlassen gerestaureerd worden. Zelfs een nieuwe boord, om het werk terug volledig te kunnen inlijsten, kan vervaardigd worden. Kunstatelier Galatea maakt in dat geval zoveel mogelijk gebruik van vezels uit de desbetreffend tijd.

Bleken

Bruine en/of gele vlekken, totale verbruining van het papier, schimmelstammen die verkleuring veroorzaken, ijzerpartikeltjes die roestvlekken geven, paarsbruine vlekken ontstaan uit mangaan, verkleuring door indringen van voedingstoffen, enz., kunnen uw papier onleesbaar maken. Door bleektechnieken kan dit euvel worden hersteld of verminderd. Het is echter een chemisch irreversibel proces dat alleen toegepast wordt als de essentie van het papier te sterk is aangetast.

Verstevigen

Door wassen wordt papier door de herschikking van de fibrillen al versterkt. Papier kan ten gevolge van allerlei toestanden echter zeer verzwakt zijn: sterk zonlicht, langdurige bevochtiging, enz., kunnen ertoe leiden dat verstevigen door doubleren noodzakelijk wordt. Doubleren is een drastische ingreep die enkel wordt uitgevoerd als er geen andere mogelijkheid overblijft.

Losmaken van schadelijke toevoegsels

Zelfklevende tapes, zure lijmen, enz., kunnen vakkundig verwijderd worden.